donderdag 14 februari 2013

Laat het van twee kanten komen.

Wil je mijn gezicht zien?
Of: hoe welkom ben ik? Met die vraag lopen heel wat mensen rond. Mensen weten het vaak niet van zichzelf. Besta ik eigenlijk wel? Willen mensen wel dat ik besta? Maar ik besta. Ik kan er voor mezelf niet omheen, ook al zeggen mensen om me heen: het bestaat niet bij ons.

Het intercultureel project 'Laat het van twee kanten komen' organiseerde een avond hierover in Geuzenveld-Slotermeer, samen met de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Aanleiding: de opening van de foto-expositie 'Visible faces' van aankomend journaliste Cigdem Yüksal. Een acht-tal prachtige grote foto's van homosexuele mensen met Turkse achtergrond die deze zomer in een boot aan de Gay-Parade deelnamen.

Avondvoorzitter Jurgen Maas, werkzaam bij de nog-IKON, vroeg aan verschillende gefotografeerden wat hun eerste zin was, toen ze tevoorschijn kwamen met hun bestaan. De fotografe kreeg zelf als eerste de gelegenheid: ' Mijn ouders weten niet dat ik hiermee bezig ben. Ze zullen er moeite mee hebben'. Zij heeft zich als hetero verbonden met de anderen wier bestaan verscholen was of nog is. Een ander antwoordde: 'Een eerste zin bedenken was niet nodig. Ze kwamen er achter dat ik met een vriendin samenwoonde. Ik moest me gelijk verdedigen'. Een derde: 'Het heeft lang geduurd, maar mijn ouders laten me nu met rust, ook al vraagt mijn moeder van tijd tot tijd of ik toch niet beter een meisje kan zoeken en gaan trouwen'.

Vanuit de zaal: 'Het mag niet van mijn religie'. Tegenargument: 'Maar hoe je het ook wendt of keert, ik ben er toch? Ik doe geen vlieg kwaad'. Na afloop zei een van de gefotografeerden: 'Fijn dat de tegenpartij er ook was'. Anderen, waaronder vooral jongeren, waren blij met het levendige gesprek. In de kring van mensen op deze avond waren ze tenminste welkom. Een vervolg is wenselijk.

Feest
Onlangs, woensdag 6 februari jl., vierden we in de buurt 10 jaar 'Laat het van twee kanten komen'. www.vantweekantenkomen.nl Nog steeds een enthousiasme teweegbrengend intercultureel en interreligieus buurtproject. Op een Nieuwjaarsreceptie van buurtopbouwwerk Stichting Buurtbelangen kwam het idee hiervoor ooit ter sprake in een gesprek tussen buurtopbouwwerker Mehmet Arslan en mijzelf. Hij had ook al een tijdje met zo iets rondgelopen. Sinds mei 1997 was er wel al een Intercultureel Netwerk. Probleem met dat Netwerk was de logheid ervan. Je kon er niet zomaar bij en zeker niet als belangstellende persoon zonder binding aan een organisatie. Het was een afgevaardigdenorganisatie. Kon dit werk niet wat losser georganiseerd worden? Zeker met basis in diverse buurtorganisaties, maar ook met de mogelijkheid van persoonlijk aanhaken. Kon dit werk niet wat meer armslag in de buurt krijgen? Uiteindelijk werd eind januari 2003 de eerste avond georganiseerd. Op de feestbijeenkomst waren zo'n veertig persoonlijk genodigden aanwezig om van hen te horen hoe het er nu voorstaat en of er uit hun midden ook zouden zijn die mee wilden helpen organiseren.

Als illustratie van een avond heb ik hier mijn Kerstblog afgedrukt. Deze kwam tot stand op het verzoek om bij te dragen aan de Kerstvoorbereiding van 2012. Het vormde een aflevering van een serie blogs die toen op de website van de Amsterdamse Protestantse Gemeente werden gepresenteerd. Het thema was voor iedereen 'Welkom'.  www.protestantsamsterdam.nl
Verder nu een tekst die ik gemaakt heb ter gelegenheid van Tien Jaar 'Laat het van twee kanten komen', over haar geschiedenis. Op dit moment ben ik een van de weinigen die vanaf het begin bij het project betrokken zijn en daar mee leiding aan geven. De huidige voorzitter, Luuk Wieringa, noemde mij in zijn feestrede 'een van de founding fathers''. Omdat dit project sterk mijn hart heeft, vervulde die aanduiding mij met een beetje trots. 'Ja, hier wil ik graag op aangesproken worden'. Met een glimlach ontving ik dit compliment.

'LAAT HET VAN TWEE KANTEN KOMEN'
Wat vooraf ging
Aan het Intercultureel Netwerk werkten diverse migrantenorganisaties en buurtinstellingen mee om elkaar over culturele grenzen heen te leren kennen en bij te dragen aan verbetering van het buurtklimaat. In formele zin ontstond het als organisatie uit een samenwerking tussen Wijkopbouworgaan Stichting Buurtbelangen (Suzanne Hazen), Welzijnsorganisatie IMPULS (Daniël Penroz) en de afdeling Communicatie van het Stadsdeel (Boris del Valle). Het formele doel was om een fundament te leggen onder een convenant met migrantenorganisaties in verband met het verkrijgen van subsidies.
Verschillende thema's werden op de Netwerkbijeenkomsten aangesneden. Veelal met een wethouder of ambtenaar erbij. Het Netwerk organiseerde interculturele festivals en cursussen over hoe bij te dragen aan het uitoefenen van politieke verantwoordelijkheid.
Als eerste fase van gericht intercultureel werk had het grote waarde. Verschillende mensen en organisaties leerden elkaar kennen via onderling gesprek en gezamenlijke activiteiten. Toch ontstond er behoefte aan een wendbaarder verband. Een personencomité in plaats van een toch wel ietwat log Netwerk op basis van afvaardigingen. Aanvakelijk waren namelijk de organiserende organisaties en migrantenzelforganisaties lid van dit Netwerk. Kerk- en buurtwerkgroep STIMULANS (buurtkerken) mocht op eigen verzoek ook lid worden.

De gebeurtenissen van 9/11
Een maand na de 11e september van 2001 en dus naar aanleiding van de aanslagen op het WTC in New York organiseerde het Stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer onder leiding van Wethouder Welzijn Anton Ederveen een bijeenkomst met Turkse en Marokkaanse zelforganisaties, kerken en moskeeën. De vraag: zijn de spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen nu ook toegenomen?
Verschillenden maakten duidelijk dat het belangrijk was om vaker bij elkaar te komen voor gesprek. Dit leidde in het Intercultureel Netwerk vervolgens in Voorjaar 2002 tot het zetten van een stap verder in de organisatie en tot de wens om meer mensen in de buurt bij het gesprek te betrekken. Ederveen wenste eveneens een voortzetting van de besprekingen van kerken en moskeeën in het verlengde van de bijeenkomst in oktober 2001.
Aangezien het Intercultureel Netwerk al bezig was groepen bij elkaar te brengen is het initiatief van de Wethouder opgenomen in een interreligieuze subgroep van het uit het Netwerk voortkomende nieuwe project. Twee verbanden op intercultureel en interreligieus vlak in één Stadsdeel werden niet als zinvol ervaren.
Ondertussen waren buurtopbouwwerkers Fonsa Hoogeveen en Mehmet Arslan leidende figuren geworden in de Srichting Buurtbelangen. Zij leidden de algemene vergaderingen van het nieuwe project. Han Dijk (STIMULANS) werd voorzitter van de interreligieuze subgroep. De noodzaak om tot interculturele en interreligeuze dialoog te komen werd meer dan ooit in de jaren daarvoor gevoeld. Het bevorderen van de sociale cohesie zou wel eens preventief effect kunnen hebben, om te voorkomen dat individuen in een 'precaire' situatie terecht komen en in zijn/haar omgeving een ongewenste spanning gaan veroorzaken.

2003 en verder 
Het project 'Laat het van twee kanten komen' dat nu ontstond is gaandeweg uitgegroeid tot een stevige en enthousiaste groep mensen die regelmatig thema- en debatbijeenkomsten weet te organiseren. Met soep vooraf. Steeds rond de vijftig á zestig mensen nemen minimaal deel. De 'soep vooraf' is kenmerkend voor de bijeenkomsten. Het bevordert onderling contact tussen de bezoekers. Daarnaast zijn er Dialoogavonden. Deze zijn gericht op meer direct interpersoonlijk gesprek. Diverse keren samen georganiseerd met de Stichting AFAK (van Marokkaanse origine) en tevens enkele keren samen met Stichting Kizilirmak (van Turkse origine).
Een zich ontwikkelende loot aan dit werk is armoedebestrijding. Dit komt voort uit de gedachte dat samen een gezamenlijk buurtprobleem aanpakken een andere manier is om met elkaar in contact te zijn. Niet enkel praten, ook doen. Voor zover mogelijk samen met het Stadsdeel. Na twee Armoedeconferenties (juni 2009 en december 2010) is er een Fonds Acute Nood opgericht in nauwe samenwerking tussen STIMULANS, de Voedselbox en de Protestantse Wijkdiaconie. Andere vrijwilligersorganisaties worden nog benaderd.
Bij de Dialoogavonden en aanvankelijk ook bij de Armoedebestrijding krijgt (kreeg) het project ondersteuning van diaconaal consulenten van de stedelijke Protestantse Diaconie (resp. Joke Jongejan en Hans Krikke). Het Intercultureel Netwerk is opgeheven in maart 2004. De project-organisatiegroep is als opvolger een Interculturele Werkgroep geworden.

De zin van dit alles
Levert het nu allemaal ook wat op? Dat willen afrekenaars van vandaag in kerk en buurt nog wel eens weten. Luuk Wieringa zegt in zijn feestrede:
1. Hoe kun je zoiets meten? Wij doen waar we plezier in hebben en ontmoeten plezier bij anderen.
2. U bent hier (veertig mensen uit alle hoeken en gaten) in deze diverse samenstelling. Het lukt wel degelijk om mensen in dit Stadsdeel met elkaar in gesprek te krijgen, hoe verschillend ook, met hoeveel botsende belangen ook.
3. Het glas is halfvol en halfleeg. Halfvol: Mensen uit alle hoeken en gaten komen bij elkaar. Vrouwen spreken en mannen luisteren. Half leeg: de algehele situatie is niet echt verbeterd in de afgelopen tien jaar. Maar ligt dat aan ons? Gewoon doorgaan!

Boris del Valle leerde mij/ons scherp onderscheid te maken tussen multicultureel en intercultureel. Multicultureel IS de samenleving, een niet te veranderen feit. Inter-cultureel is iets waar je naar kunt streven: Ontmoeting tussen culturen. Die is er niet vanzelfsprekend. 

Han Dijk