zondag 26 mei 2013

Wordt fan van FAN - goed nieuws voor armen.

Wat is dat nou weer dan? FAN staat voor Fonds Acute Nood. Je kunt followers of fashion worden. Tenminste dat kon bij the Kinks vroeger, dedicated followers nog wel. Tegenwoordig kun je vrienden worden op Facebook, follower op Twitter and connection op LinkedIn. Maar je kunt ook fan van FAN worden. Waarschijnlijk maken we binnenkort dan ook een Facebook-site. Dan kun je minstens dit Fonds opleuken - lekker woord, hé? - met je opgeheven 'vind ik leuk'-vingertje.

Fonds van en voor de buurt
Buurtgenoten in Amsterdam Geuzenveld-Slotermeer kunnen uit dit fonds putten in acute gevallen, als er even alleen nog maar lucht zit in je portemonnee en er geen andere fondsen of voorzieningen (nog) zijn die je uit de brand kunnen helpen. Solidaire buurtgenoten kunnen er geld in storten om bovenstaande mogelijk te maken. Solidiare vrijwilligersorganisaties kunnen er hetzelfde mee doen, maar bovendien kunnen ze zich aansluiten als organisatie en via hun vertrouwenspersonen, zodat meer mensen bij dit fonds kunnun komen. Een fonds voor de buurt en zonder bureaucratische rompslomp. Het is nú nodig en daar moet in kunnen worden voorzien. Natuurlijk kunnen mensen van buiten de buurt ook doneren, maar de eventuele verstrekkingen zijn in principe enkel gericht op déze buurt. Op 31 mei a.s. organiseren we een middag over Armoedebestrijding om dit fonds te promoten. Verderop kom ik daar uitvoerig op terug.

Eigen schuld, dikke bult?
Ja, Armoedebestrijding. 'Moeten we niet eens ophouden met dit gepamper van mensen die menen altijd wel wat te klagen te hebben? Wordt het niet tijd dat mensen zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven? Moeten wij en zeker de overheid niet eens ophouden met het creëren van afhankelijke burgers die niet in staat zijn om hun lot in eigen handen te nemen? In plaats van waardering oogst de overheid daarmee zeurend peutergedrag. Wordt het niet tijd dat we de mensen in hun eigen kracht zetten?' Dit type uitspraken in de sfeer van 'eigen schuld dikke bult' zijn tegenwoordig nogal eens en soms uit heel onverwachte hoek te horen of te lezen in de krant. Sommigen zijn echt blij dat dit type uitspraken tegenwoordig gedaan kunnen worden en dat er een regering zit, al jaren trouwens, die in die geest handelt.
Toch verwonder ik me er steeds weer over dat sommigen van wie ik het helemaal niet verwacht, hele aardige mensen en ook best wel sociaal voelende mensen, toch plotseling met dit soort uitspraken komen. Hebben ze zand in de ogen gestrooid gekregen? Zien ze niet dat de kwetsbare kanten van de samenleving echt worden gepakt waar het maar kan en de zogenaamde oplossing van de krisis over zich heen krijgen? Maar in feite betalen voor de steken die de grote jongens in de samenleving, vooral in het bankwezen, laten vallen? Dusdanig gepakt dat iets van een zorgzame samenleving stap voor stap (niet eens meer stapje voor stapje vandaag de dag, want dat gebeurt al decennia ondertussen) wordt afgebroken en alles wordt gezet op de kaart van de marktwerking en de privatisering?

De brievenbus van Mevrouw de Vries
Als hoofdgast hebben we op 31 mei Stephan Steinmetz uitgenodigd. Hij schreef onlangs een uiterst lezenswaardig boekje met als titel 'De brievenbus van Mevrouw de Vries - gekmakende post van onze (semi)overheid'. Gedurende 8 jaar, van 2000-2008 (zeg maar sinds de invoering van de Euro!?) hielp hij zijn benedenbuurvrouw 2000 brieven lezen die ze kreeg en als maar niet begreep of verkeerd begreep of eigenlijk zo weg kon gooien, omdat er eigenlijk niets in stond. Mevrouw de Vries was niet dom. Daar gaat het niet om. Ze is ook niet de enige. Er zijn in het hele land ontelbare Mevrouwen de Vries of Meneren de Vries die dat zo vergaat, is Steinmetz' overtuiging.
Hij beweert niet dat de mensen die dit type brieven schrijven slechte mensen zijn. Er zijn er soms bij die tegen de regels in toch gewoon en begrijpelijk communiceren met mensen en ze niet van het kastje naar de volgende muur sturen. Hij meent echter dat er een mensbeeld uitgebouwd wordt dat mensen niet meer als mensen in de eerste plaats ziet die hun hoogst persoonlijke zorgen hebben over hun bestaan. Ook meent hij dat er sturingsmechanismen in het leven geroepen worden waarbij niet meer 'zorgen voor', maar 'zorgen dat' centraal staat. Steinmetz lijkt te zeggen dat naast de bezuinigingen die kwetsbare groepen in de bevolking naar verhouding meer raken het vooral de koppeling daarvan aan de doorvoering van de marktwerking is die hier nog grotere problemen veroorzaakt. Voor grotere groepen die het anders misschien nog net zouden redden op eigen kracht. Tot die grotere groepen behoort zo iemand als Mevrouw de Vries.
Mensen worden gezien in termen van de markt als consumenten en als producenten. Als consumenten in zoverre ze alle in kleine stukjes gehakte diensten die ook nog eens in meervoud worden 'aangeboden' uit elkaar weten te houden en verantwoorde keuzes weten te maken als consument die een artikel uit de schappen van Albert Heijn kiest. Zij zijn niet langer afhankelijk van de overheid, zo is de gedachte. Zij produceren hun eigen project. Wat zij nodig hebben moeten ze zelf vaststellen. Ze worden, zoals dat heet, zo in hun eigen kracht gezet. Veel hen vroeger omgevende hulpverleners worden langzamerhand wegbezuinigd of moeten hun taken anders, namelijk 'vraaggericht' uitvoeren. Dit alles bij elkaar heet Neoliberalisme. Steinmetz benut de analyses van Hans Achterhuis in diens boek, de Utopie van de Vrije Markt, om de diepere achterkant van dit alles te doorgronden. Er wordt een neoliberale maatschappij gemaakt door mensen die menen dat een maakbare samenleving een achterhaalde zaak is. Net zoals zij een nieuw Groot Verhaal zetten in de plaats van de oude Grote Verhalen waarvan men meent dat hun tijd voorbij is.

Studies en alternatieven
Langzamerhand komen er steeds meer studies vrij die aan de hand van concrete zaken verhelderen hoe de doorzetting van de Marktwerking en het Neoliberalisme doorwerken. Misschien dat de mate waarin mensen en vooral degenen die het het sterkst in portemonnee en leven gaan voelen gaan begrijpen hoe het in elkaar zit het verzet ook zal groeien tegen deze mensonwaardige denk- en handelwijzen. Zo kan er ruimte ontstaan om naar wérkelijke alternatieven te zoeken of voorzover die al aan het ontstaan zijn ze met elkaar in verbinding te brengen. Er zijn alternatieven aan het groeien. Daarover echter een andere keer.

Hoe zit dat in onze buurt?
Met het boek van Steinmetz ben ik echter in het bijzonder blij, omdat het een handvat geeft om te bezien hoe het dan in onze buurt, in Amsterdam Geuzenveld-Slotermeer gesteld is met de zaken die hij noemt. Als motto hebben we 'Van de regelgeving in de drup' genomen. Ik merk bij lezing op dat het nog helemaal niet zo simpel is om een en ander in verbinding te brengen met hoe het in onze buurt, in ons stadsdeel functioneert. Of het klopt wat hij zegt en waarin hem dat dan precies zit. We hebben de wethouder van ons stadsdeel en een medewerker van het huidge maatschappelijk- en welzijnswerk SEZO uitgenodigd om daar iets over te zeggen. Of misschien beter nog weer te laten geven hoe ze werken los van Steinmetz' analyse wellicht of misschien zelfs uitdrukkelijk tegenover. Voor Jesse Bos en voor Liselore Bulens wellicht helemaal nog niet zo'n eenvoudige opgave. Hier zijn per slot ook maar gewone mensen aan het werk, zij het met een bepaalde verantwoordelijkheid of opdracht. Op een laag van de samenleving waar hét regeringsbeleid niet gemaakt wordt. Jesse Bos heeft dan ook nog niet toegezegd. Of heeft dat hier niets mee te maken? Hoe kritisch moet je en kun je zijn? We willen wel met ze kunnen blijven samenwerken. Toch is het ook belangrijk dat tenminste gezien wordt wat de achtergrondsmechanismen zijn.

Het FAN is van ons
Het FAN is een concrete uitkomst van eerdere debatten. Het interculturele en interreligieuze buurtproject 'Laat het van twee kanten komen' organiseerde in juni 2010 een Armoedeconferentie over Armoede in de buurt en hoe die eruit ziet. In de voorgeschiedenis van deze conferentie werd al duidelijk dat armoede een relatief begrip is, niet enkel materieel te verstaan is en vaak te maken heeft met zogenaamde gestapelde problematiek. Mensen hebben met meer tegelijk te maken. Waar zou je op stadsdeelniveau aan kunnen werken? Een van de punten: de open gaten waar niemand anders voorzieningen voor heeft opvullen: de acute nood. En we raakten al aan de problematiek van de vaak onbegrijpelijke communicatie en dat veel per brief of formulier, al of niet in drievoud, wordt afgehandeld.
Waar in het verhaal van Steinmetz zou zo iets als het FAN en de problematiek waar het voor staat zitten? En ook: wat heeft dus de problematiek van 31/5 met Armoedebestrijding te maken? Dat hangt in alle opzichten samen met onder andere de gestapelde problematiek waar mensen mee te maken hebben, wat hen kwetsbaar maakt. Kwetsbaar alleen al vanwege de ondoorzichtigheid van voorzieningen en de toegang daartoe die ervoor zorgt dat dingen worden misgelopen, omdat men de brieven en folders niet begrijpt. Dit naast de bezuinigingen die op uiteenlopende zaken toch al worden doorgevoerd, zoals op de thuiszorg. Wat dat laatste betreft is het een heel goede zaak dat de ABVA-KABO hierover een demonstratie heeft aangekondigd: op 8 juni van 12.00u - 15.00u., in Amsterdam.

Van het FAN kun je fan worden door te doneren op 495100331, tnv. Stichting Voedselbox, inzake fonds acute nood. Er is een website in de maak: www.voedselbox-fan.nl en ook op de website van 'Laat het van twee kanten komen' - www.vantweekanten.nl - is nadere informatie te vinden.
Het Armoedegesprek vindt plaats van 14.00u. - 16.00u. (inloop vanaf 13.30u. en napraten/-borrelen vanaf 16.00u.) op 31 mei a.s. in het Pluspunt, Albardakade, Amsterdam

Han Dijk