De titel van een boeiend boek van Rebecca Solnit uit de VS over achtergronden van de 'Me Too'-beweging daar. Vrouwen die aangerand en verkracht zijn door vooraanstaande types.Dat er ook in Nederland vrouwen zijn die iets dergelijks meemaakten maakt ex-model Thysia Huisman duidelijk in haar boek 'Close up'. Eind oktober 2020 was ze in 'Op 1' voor de tv en vertelde over haar slechte ervaringen met modellen-scout Jean Luc Brunel in Parijs die actieve banden bleek te onderhouden met minderjarigen-sex-miljardair Jeffrey Epstein uit de VS. Het boek bracht wat mij betreft de 'Me Too'-problematiek waar Solnit uitvoerig over schrijft dichterbij. Die is kennelijk niet enkel ver weg in de VS aan de orde, maar eveneens in eigen land. Ook is het zo dat Huisman in haar boek zo persoonlijk schrijft dat je denkt dat het gaat over de buurvrouw. Ook (zelfs?) mannen kunnen het beter begrijpen zo. Van Turks-Nederlandse Nilgün Yerli las ik onlangs per ongeluk een boek waarin mij duidelijk werd dat niet enkel modellen en/of actrices aan de orde zijn in deze problematiek, maar in het algemeen vrouwen overal.
Sex-slavernij
Het boek van Solnit gaat over de strijd die 'Me Too'-vrouwen sinds enkele jaren voeren om gehoord te worden. Hún verhaal klinkt meer en meer door de verhalen van meestal witte en vaak zeer vooraanstaande mannen heen. Het verhaal van die witte mannen kwam hooguit af en toe ter sprake, als een van die vrouwen het eens waagde om een aanklacht in te dienen. Maar dan wel in de sfeer van verhulling en met het standpunt dat het verhaal van de vrouwen wel niet zou kloppen. Zij zouden subjectief en vanuit wraakzucht of minstens vanuit het gevoel en niet op basis van feiten een verhaal naar buiten brengen. Veel advocaten meenden verder ook steeds te moeten stellen dat hier sprake is van het ene verhaal tegenover het andere en dat individuele verhalen onvoldoende bewijskracht op zouden leveren. Mannen wisten hoe het zat, waren objectief. Als die mannen het al zelf niet zeiden, brachten hun advocaten en diverse verslaggevers het wel zo. In ieder geval was steeds sprake van dreigementen op het vlak van het verdere leven en carriéres van vrouwen tot aan regelrechte fysieke bedreigingen aan toe. Harvey Weinstein bijvoorbeeld hield er een regelrechte assistenten-club op na (waaronder oa. voormalige Mossad-agenten) die ervoor moesten zorgen dat vrouwen hun mond hielden.
Het toenemende naar buiten brengen van de vrouwenverhalen zorgt ervoor dat wel geluisterd móet worden meer en meer. Zo zijn inmiddels Jeffrey Epstein en Harvey Weinstein (bekende filmproducer) als de twee grootste en meest kapitaalkrachtigen in deze sfeer opgepakt, veroordeeld en gevangengezet. Epstein in 2019. Hij is inmiddels in zomer 2019 dood in zijn cel gevonden. Vermoord? En Weinstein is in 2020 veroordeeld tot 23 jaar gevangenisstraf. Ondertussen is ook Ghislaine Maxwell (dochter van Britse mediamagnaat Robert Maxwell) opgepakt. Zij was vriendin van Epstein en regelde voor hem en ook voor Weinstein contacten met (aankomende) modellen en filmactrices die tot sex-slavin werden gemaakt. Vaak minderjarige meisjes uit Oost-Europa die het wel wat beter wilden hebben. Jean Luc Brunel is uit het vizier geraakt en ondergedoken.
Aanpakken die smeerlap
Solnit stimuleert het in de openbaarheid treden door vrouwen en zegt dat ze vanuit vertrouwen moeten leven en dat daardoor langzaam aan een andere wereld ontstaat. Ook Thysia Huisman roept vrouwen op om zich niet langer stil te houden, maar hun verhaal te doen en aanklachten in te dienen. Huisman maakt door haar eigen verhaal duidelijk dat voor haar een ander leven langzaam aan het ontstaan is. Na zo'n 28 jaar pas vond zij de kracht om voor zichzelf onder woorden te brengen en zelfs naar buiten te brengen wat voor haar lang weggestopt was: de verkrachting in een gedrogeerde staat door Brunel in zijn huis in Parijs. Aan het eind van haar boek beschrijft ze hoe ze met behulp van een Franse advocate in Frankrijk een aanklacht tegen Brunel heeft ingediend. Tot nu toe zonder resultaat, omdat hij niet te vinden is. Haar zaak was als zodanig ook al enige tijd verjaard, maar een groot onderzoek en het oproepen van nog meer meisjes en vrouwen om zich te melden was de bedoeling van deze aanklacht.
Het naar buiten brengen van haar zaak duurde daarom zo lang, omdat ze zich aanvankelijk en lange tijd enorm geschaamd heeft. Ze dacht lang dat het haar eigen schuld was en ze veel te naïef was geweest. Pas na een stevige therapie gedurende de laatste jaren is ze begonnen een en ander te verwerken. Dit mondde uit in grote boosheid en de diepe wens die 'smeerlap' aan te pakken, zodat hij er niet mee weg zou komen. Al in 1988 had de zender CBS een documentaire uitgezonden waarin dit sex-netwerk rond Epstein allereerst, met verbindingen naar Parijs in de gestalte van Brunel. Zij had er nooit van gehoord en het duurde ook nog lange tijd, voordat lieden als Epstein en Weinstein werden aangepakt. Er werd voor Huisman dan ook niets helder waar ze zich al veel eerder op had kunnen baseren voor haar verwerking. Steeds meer verhalen zijn ondertussen naar buiten gekomen die lijken op dat van Huisman en die Huisman geholpen hebben te doorzien dat het helemaal niet haar fout was. 'Zwijgen uit zelfverdediging' bleek nergens op te slaan. Sterk was ze begonnen te voelen dat ze niet moest denken dat ze een lege huls was. Of een helemaal leeg persoon. Of niks waard. Ze bleek een toevallig aanwezige figurant geweest te zijn in een decor waarin alles draait om geld en macht.
Eigen baas blijven
De 'Me Too'-beweging heeft veel op gang gebracht voor vrouwen als Huisman om het stilzwijgen eindelijk te verbreken. Deze problematiek speelt echter niet perse enkel bij vrouwen die model of actrice wilden worden en nog nauwelijks of in het geheel niet meerderjarig waren. Nilgün Yerli laat dat zien. Ze schreef hier in de 'Garnalenpelster' over. Een uiterst leesbaar en boeiend boek uit 2001 over hoe zij haar plek gevonden heeft in leven en nieuwe omgeving. Op haar tiende kwam ze met ouders en broers uit Turkije naar Nederland, in 1979. Als Turkse mensen met een liberale inslag. Ze hield ontzettend veel van haar moeder en beschrijft haar vader meestal als een macho-man die veel geld aan zijn komende en snel weer gaande vriendinnetjes besteedde. Haar moeder pelde eindeloos garnalen om het thuis te kunnen rooien. Aan het gezin werd naar verhouding weinig geld door vader gespendeerd. In dit boek denkt ze onder anderen veel na over liefde en de omgang met mannen en over wat ze bij haar ouders aan liefde wel of vaker niet ziet.
Ze vertelt allerlei verhalen over hoe ze liefde zelf gezien en beleefd heeft en trekt ergens conclusies die raken aan de problematiek waar Solnit en Huisman op doelen. Overigens zonder aan de 'Me too'-beweging te refereren. Ze heeft het dan over doorsnee-relaties of wat daarin gebeuren kan of juist achterwege blijft. Ze ziet om zich heen nogal eens gebeuren dat vrouwen door hun mannen geschopt en geslagen worden. Ook haar vader schijnt haar moeder van tijd tot tijd geslagen te hebben. Maar vrouwen doen er niet echt iets tegen stelt ze vast: 'we houden toch van hem'. Of haar moeder. Zij bleef bij haar vader om 'haar ouders niet teleur te moeten stellen en te moeten toegeven dat haar huwelijk was mislukt'. In Turkije zou het ook lastiger zijn om zich te laten scheiden. Dat blijft dan hangen. Er is geen geld voor gescheiden vrouwen. Of ook: gescheiden vrouwen worden met allerlei vooroordelen bejegend. In Nederland is dat laatste anders, constateert Yerli. Ze heeft zélf geprobeerd om eigen baas te blijven. Ook materieel: ze hoeft allerlei baantjes en banen gehad en later is ze columns gaan schrijven voor het Parool en de VPRO en is met een vriendin cabaretesk gaan werken met wat ze noemen 'Turkish Delight'.
Je hebt iets te melden!
Zeker Solnit en Huisman maken dus duidelijk dat er sprake is van een niets-zeggende en zin-loze geest van de op sex, geld en macht beluste veelal witte mannen, het patriarchaat, die vrouwen waar ze het op gemunt hebben tot zwijgen en niets zeggen brengt waar ze aan onder door dreigen te gaan. Die geest is enkel uit te drijven door erop te vertrouwen dat ze iets te melden hebben en dat in de openbaarheid brengen. We kunnen zeggen dat hier het sterke van Solnit's boek in tot uitdrukking komt. Zo horen we vandaag de dag ook Trump's niets-zeggende en zinloze schreeuwen en briezen evenals beweringen dat alles wat hij niet vindt fake-news is. Oftewel hij is pas objectief. We mogen er vanuit gaan dat ons vertrouwen in de anti-geest die door zijn tegenstanders, vooral vrouwen en zwarten, wordt uitgestraald het wint. Trump is te horen aan de kant van de schreeuwers en bluffers als Weinstein en Epstein en al die andere kletskoppen en blaaskaken met hoge posities. Mij persoonlijk staat bij het schrijven van deze blog voor ogen dat die moeilijke strijd van vrouwen volstrekt legitiem is, maar ook dat ik daar mee solidair ben en alle anders denkende mannen oproep dat ook te zijn vanuit een groter besef van wat hier aan de hand is.
Han Dijk.
